Nihat YASA
yasanihat@hotmail.com
II.MAHMUT DÖNEMİNDEKİ İLK ORDU'NUN KURUCAŞİLELİ ASKERLERİ
10/02/2013
(ASAKİR-İ MANSURE-İ MUHAMMEDİYYE ASKERLERİ )

Kurucaşile'nin tanıtımına katkı sağlamak için maddi ve manevi desteklerini esirgemeyen İlhan Ergül'ün yönetimindeki Kurucaşile İnfo sitesinde köşe yazarı olarak birkaç haftadır KURUCAŞİLE ile ilgili tarihi bilgi ve belgeleri sizlerle paylaşıyorum.Bu gün de II.Mahmut döneminde oluşturulan Osmanlı Devletinin modern anlamdaki ordusunun KURUCAŞİLELİ o dönemdeki ilk askerlerini sizlere tanıtmayı hedeflemekteyim. KURUCAŞİLELİ hemşehrilerimiz aile soy lakaplarını bildikleri takdirde ve dönem içinde aile lakapları da değişmemiş ise; bu yazımızda sunduğumuz bilgilerden ASAKİR-İ MANSURE-İ MUHAMMEDİYYE'de asker olan kendi yakınlarını öğrenecebileceklerdir.

Osmanlı Devletinin kuruluşundan kısa bir sonra sadece iyi eğitim almış güçlü kuvvetli devşirmelerden oluşturulan Yeniçeri Ocağı Osmanlı Devletinin gelişmesinde askeri birlik olarak büyük hizmetler etmiş,büyük görevler üstlenmiştir.Ancak;16.yüzyıldan sonra Padişah'a ve Hanım Sultan'a yakın bazı yetenekleri kısıtlı kişilerin ocağa alınmasından sonra bozulmaya başlamıştır.
Osmanlı devletinin bu askeri teşkilatı eğitimsiz kişilerin neden olduğu doğrudan siyasete giren,devlet adamlarını atamasını sağlayarak,bazen de bunların görevden alınmasına sebep olarak,bazen de padişahları dahi tahttan indiren ya da tahta çıkaran bir kuvvet halini almıştı.
Osmanlı Devletinin gerek Balkanlarda gerekse Ortadoğu'da kazandığı tüm savaşlarda bizzat Padişahlar ordunun başında bulunurdu.Bu gelenek 16.yüzyılın sonlarında tamamen bozuldu ve Padişahlar sefere çıkmamayı adet haline getirmişlerdi.Ganimet gelirleri azalan Yeniçeriler Sultan'ın aldığı bazı ekonomik ve siyasi tedbirlere karşı çıkarak Sultan'ın tepkisini çeker olmuşlardı.
Yeniçeriler bu dönemlerde askerlikle ilgili olmayan ticari işlere girmişler,hamam işletmeciliği,kayıkçılık,kahvehane işletmeciliği gibi sektörlere el atmışlardır.Avrupa devletlerinin deniz ticareti yoluyla sömürgeciliğe yönelmesi,ardından uzayan İran ve Almanya savaşları devletin mali durumunu oldukça bozmuştu.
Anadolu ve Rumeli eyaletlerinde Ayan sınıfının ortaya çıkması ile savaştan geri dönen veya savaşa katılmayan yerel beylerin sayısı artmış, Padişahın savaşa katılmaması neticesinde kendisine bağlı Kapıkulu Ocağının da savaşa katılmayışı, savaş esnasında Osmanlı Ordusunun vurucu gücünü azaltmıştır. Yeniçeriler, çeşitli nedenlerden dolayı da 17. ve 18. yüzyıllarda sık sık ayaklanmışlardır.
Yeniçeri Ocağı Osmanlı Sultanı II.Mahmut döneminde alınan ve adına "VAKA-İ HAYRİYE" denilen bir kararla 15 Haziran 1826 yılında ortadan kaldırılmıştır.Bu arada direnen Yeniçerilerin üzerine II.Mahmut tarafından topçulara top ateşi emri de verilerek,hiçbir Yeniçeri'nin kurtulmasına imkan vermemeye çalışmışlardır.Kaçabilen Yeniçeriler yakalandıkları yerde öldürülmüştür. Yeniçeri Ocağının kaldırılması ile yerine dönemine göre oldukça modern bir ordu kurulmuştur.İşte kurulan bu ordunun adı "ASAKİR-İ MANSURE-İ MUHAMMEDİYYE'dir.
Dindarların tepkisini azaltmak için Muhammediyye ismi eklenmiştir. ASAKİR-İ MANSURE-İ MUHAMMEDİYE'nin başına ilk olarak 'SERASKER' ünvanıyla eski yeniçeri ağalarından Ağa Hüseyin Paşa getirildi.
ASAKİR-İ MANSURE-İ MUHAMMEDİYE 'tertip' adı verilen sekiz birlikten meydana gelirdi. Her tertibin başında 'BİNBAŞI' adında bir komutan bulunurdu. Bu binbaşılar 'BAŞBİNBAŞI'ya bağlıydı. Her tertip 16 'SAF'tı. Her saf bir YÜZBAŞI'nın komutasındaydı. Her yüzbaşının iki 'MÜLAZİM' yardımcısı vardı. Her tertipte bir top bulunurdu.
Toplara 'TOPÇUBAŞI' denilen bir subay komuta ederdi. 16 saftan oluşan tertipler sekiz sağ ve sekiz sol olmak üzere ikiye ayrılmıştı. Bunlara 'SAĞ KOLAĞALARI' ve 'SOL KOLAĞALARI' atanmıştı. İki yıl sonra bu örgüt yeniden düzenlenerek 'tertip'lere 'ALAY' ve komutanlarına 'MİRALAY' dendi. 'SAF' terimi 'BÖLÜK' olarak değiştirildi. Her alay, binbaşı komutasındaki üç taburdan meydana getirilmişti.
Sol ve sağ kolağası adını alan iki subay, bir kâtip, bir sancaktar, her bölüğe 'YÜZBAŞI' ve 'MÜLAZİM'lerden ayrı olarak bir 'BAŞÇAVUŞ' ve bir 'BÖLÜK EMİNİ' atanmıştır. Her alayda 'MİRALAY' yardımcısı bir 'KAYMAKAM' bulunurdu. İki alay bir 'mirliva'nın ve üç alay bir 'ferik'in komutası altındaydı. Miralayın üstü subaylara 'PAŞA' denirdi. Asakir-i Mansure-i Muhammediye'nin en büyük komutanı 'MÜŞİR'di.
II.Mahmut döneminde oluşturulan ASAKİR-İ MANSURE-İ MUHAMMEDİYE ordusuna o dönem divanlar biçiminde Amasra Kazasına bağlı Kurucaşile Divanı-Tekkeönü Divanı-Çambu Divanı-Taşlıca Divanı'ndan toplam olarak kırk yedi askerimiz bulunmaktaydı.Burada yeni oluşturulan Osmanlı Devletinin ilk modern anlamdaki ordusunun KURUCAŞİLE bölgesinden olan askerlerinin listesini sizlerin bilgisine sunmuş oluyoruz.Burada KURUCAŞİLE Divanından 21 asker,TEKKEÖNÜ Divanından 14 asker,ÇAMBU Divanından 1 asker,TAŞLICA Divanından 11 askerin isimleri verilmiştir.

KURUCAŞİLE DİVANI ASKERLERİ

(Şile-Ömerler-Kargacak-Şeyhler-Demirci-Hacı-Kirlik Müslim Hoca-Kapısuyu-Yeniköy (Çardak Meydanı)-İlyasgeçidi-Kale(Kızıl Kilise)-Ziyaret- Kömeç köyleri)
1-Köse Halil oğlu Halil bin Mehmed, tahminen 20 yaşında
2-Karaoğlan oğlu Süleyman, tahminen 16 yaşında
3-Veli oğlu Ahmed bin Mustafa , tahminen 24 yaşında
4-Veli oğlu Mehmed bin İbrahim , tahminen 18 yaşında
5-Bettal oğlu Halil bin Süleyman , tahminen 32 yaşında
6-Ömer oğlu Mehmed bin İsmail , tahminen 25 yaşında
7-Ali Usta oğlu Mahmud bin Halil , tahminen 22 yaşında
8-Laz oğlu Mahmud bin Osman , tahminen 25 yaşında
9-Uzun İbrahim oğlu Ahmed bin Veli , tahminen 19 yaşında
10-Hatib oğlu Hüseyin bin Abdullah, tahminen 18 yaşında
11-Kara Yusuf oğlu Mehmed bin Mahmud, tahminen 25 yaşında
12-Hızır oğlu Ali bin Mehmed , tahminen 25 yaşında
13-Alay oğlu Mehmed bin Mehmed, tahminen 28 yaşında
14-Hacı İbrahim oğlu Mehmed bin Feyzullah, tahminen 14 yaşında
15-Çolak oğlu Halil bin Abdurrahman, tahminen 24 yaşında
16-Reis oğlu Mehmed bin Abdullah, tahminen 30 yaşında
17-Kayalı oğlu Osman bin Mustafa , tahminen 28 yaşında
18-Öksüz Hasan oğlu Halil bin Mehmed, tahminen 18 yaşında
19-Molla Hasan oğlu Mustafa bin Mehmed , tahminen 20 yaşında
20-Molla Mehmed oğlu Hasan bin Mustafa , tahminen 20 yaşında
21-Kirli Hasan oğlu Hüseyin bin Hasan , tahminen 18 yaşında
TEKKEÖNÜ DİVANI ASKERLERİ
Uğurlu(Cumalaz)-Danişment-Alapınar(Kompos)-Ova Tekkeönü-Ömerler-Hisar-Curunlu-Çayaltı(Turabi)-Aydoğmuş-Kavaklı-Başköy Köyleri
1-Kürd oğlu Emin bin Hasan, tahminen 18 yaşında
2-Kürd oğlu Ahmed bin Hasan, tahminen 12 yaşında
3- Kalafat oğlu Ali bin Osman, tahminen 25 yaşında
4-Mahmud Reis oğlu Ali bin Mahmud , tahminen 25 yaşında
5-Hacı oğlu Süleyman bin Salih , tahminen 28 yaşında
6-Molla Kadir oğlu Mehmed bin Hasan, tahminen 23 yaşında
7-Süleyman oğlu Mehmed bin Veli , tahminen 20 yaşında
8-Molla oğlu Mahmud bin Mahmud, tahminen 22 yaşında
9-Enlik oğlu Mehmed bin Mehmed, tahminen 25 yaşında
10-Osmancık oğlu Osman bin Mustafa, tahminen 25 yaşında
11-Dirik oğlu Kadir bin Mehmed, tahminen 22 yaşında
12-Musa oğluHasan bin Ahmed, tahminen 20 yaşında
13-Mizan Usta Oğlu Hüseyin bin Hüseyin, tahminen 30 yaşında
14-Ayıcı oğlu Mehmed Ali bin Mehmed, tahminen 32 yaşında
ÇANBU DİVANI ASKERLERİ
Karaman-Meydan-Kanatlı(Uğurnas) Köyleri
1-Ese oğlu Veli bin Mustafa, tahminen 20 yaşında
TAŞLICA DİVANI ASKERLERİ
Dizlermezeci-Paşalılar-Elvanlar-Sarıderesi Köyleri
1-Kör oğlu Mustafa bin Mehmed, tahminen 30 yaşında
2-Hacı Oğlu Veli bin Mehmed, tahminen 25 yaşında
3-Meğrili oğlu Ahmed bin Ahmed, tahminen 16 yaşında
4-İslam oğlu Yetim Mustafa bin Hüseyin, tahminen 10 yaşında
5-Şamsul oğlu Hasan bin Halil, tahminen 25 yaşında
6-Molla oğlu Yetim Mustafa bin Ali, tahminen 15 yaşında
7-Şaban oğlu Abdullah bin Mustafa, tahminen 20 yaşında
8-Yassı oğlu Hüseyin bin Mehmed, tahminen 23 yaşında
9-Keleş oğlu Recep bin Ahmed, tahminen 25 yaşında
10-Kandıralı oğlu Ali bin Ali, tahminen 25 yaşında
11-Kara Halil oğlu Ali bin Süleyman
Siz Kurucaşile İnfo'yu takibeden değerli okuyuculara ve hemşehrilerimize bölgemizden çıkan kırkyedi ASAKİR-İ MANSURE-İ MUHAMMEDİYE askerlerinin adlarını ve bazı bilgilerini sunarak tanıtmış oldum.Gelecek hafta bir başka konunun bu sütundan sizlere tanıtımı yapılacaktır. Sözlerime burada son verirken herkese sağlıklar diliyorum.
Kaynak: BOA,gömlek no:733,Fon Kodu:NFS,Bolu Eyaleti,Viranşehir Sancağı, Amasra Kazası Müslim Nüfus Defteri

 



Yorum Yaz
5686 kez okundu. Yazarlar

Yorumlar

     10/02/2013 16:39

ASKERLERİN İÇİNDE KÜÇÜK YAŞTA OLANLAR DA VAR...BU ASKERLERİN ADI, SANI KURUCAŞİLE'DE OLSUN ACEP ANILIYOR MU Kİ ŞİMDİ...
Gülden Işık

Yazarın diğer yazıları

TÜRK DİL DEVRİMİ VE KURULTAYLARINA KURUCAŞİLE DESTEĞİ - 08/04/2013
Burada Türk Dil Devrimini ve 1932-34-36 yıllarında Mustafa Kemal Atatürk'ün bizzat katıldığı ve başkanlık yaptığı Türk Dil Kurultaylarını,hem bu kurultaylara katılan ve telgraf çeken Kurucaşilelilerin kimler olduğunu sizlerle paylaşıyorum.
İKİNCİ İNÖNÜ SAVAŞI VE KURUCAŞİLE'DE YANSIMALARI - 01/04/2013
Bugün Kurtuluş Savaşımızın önemli bir dönüm noktalarından biri olan,düşmanın binlerce ölüsüyle doldurduğu İnönü ovasını silahlarımıza bıraktığı İkinci İnönü Zaferinin 92. yıldönümüdür.
KURUCAŞİLE ÖMERLER MAHALLESİ - 22/03/2013
KURUCAŞİLE ÖMERLER MAHALLESİ
ÇANAKKALE SAVAŞI VE KURUCAŞİLELİLER - 17/03/2013
Çanakkale içinde vurdular beni Ölmeden mezara koydular beni
KURUCAŞİLE AHŞAP TEKNE YAPIMINDA BİR MARKADIR - 05/03/2013
Kurucaşile bugün "AHŞAP TEKNE YAPIMI" alanında yalnızca ülkemizde değil,dünyada aranan bir bölgedir.
1830-1831 YILI KURUCAŞİLE BÖLGESİ NÜFUS SAYIMI VE LAKAPLAR - 18/02/2013
Osmanlılar döneminde yapılan batılı anlamda ilk nüfus sayımı sonuçları ile Kurucaşile bölgesinin o dönemdeki lakaplarının istatistiki bilgileridir.
TEKKEÖNÜLÜ MÜTESELLİM HAYDUTOĞLU MEHMET BEY(3) - 03/02/2013
TEKKEÖNÜLÜ MÜTESELLİM HAYDUTOĞLU MEHMET BEY(3)
TEKKEÖNÜLÜ MÜTESELLİM HAYDUTOĞLU MEHMET BEY(2) - 01/02/2013
TEKKEÖNÜLÜ MÜTESELLİM HAYDUTOĞLU MEHMET BEY(2)
TEKKEÖNÜLÜ MÜTESELLİM HAYDUTOĞLU MEHMET BEY(1) - 29/01/2013
TEKKEÖNÜLÜ MÜTESELLİM HAYDUTOĞLU MEHMET BEY(1)
 Devamı