KURUCAŞİLE'NİN

TARİHÇESİ  

M:Ö12- 8.YÜZYILLAR

Kurucaşile'nin bilinen en eski adı Kromna (Cromna)'dır.Kromna Anadolu'nun

Paflagonya bölgesin'de, Karadeniz'in kıyısında kurulmuş, bir eski çağ kentidir.

Kromna Luvi ve Hitit dillerinde ''Baş'' anlamındaki Kar sözcüğünün çeşitlemelerinden olan KRO kökü, insan, halk anlamındaki UMNA takısını almasıyla Kromna sözcüğü türetilmiştir.Uç halkı anlamı verilebilir.

    

2 ad.resim eklenecektir   

Hükümet konağı bahçesi'ndeki Cromna sitesi kalıntıları.

Kromna şehrinin yer aldığı paflagonya bölgesi batıda Filyos (Billaios) çayı, doğuda Halys (Kızılırmak) Irmağı, güneyde Frigya (Galatia) ülkesi, kuzeyde ise Pontus Eukseinos (Karadeniz) ile sınırlıdır.Kabaca bugünkü Sinop, Karabük, Bartın, Zonguldak ve Çankırı illerimizi içine almaktadır.Kromna gibi paflagonya sahillerinde kurulmuş başlıca şehirler şunlardır: Teion veya Teios (Hisarönü), Sesamos veya Amastris (Amasra), Erithnoi(Çakraz),Kystoros (Gideros), Aigialos (Aydos),İonopolis (İnebolu),Sinope (Sinop).

Bölgenin ilk halklarının Hititler döneminde yaşayan ve Paflagon soyundan gelen Pala ve Kaşkalar olduğu sanılmaktadır.

Bundan sonra bölgede Fenikeliler, Karyalar ve Akalar görülmektedir.Bu toplulukların amacı Anadolu ve Kafkasya kıyılarındaki bakır,demir ve altın madenlerini işletmek, ton balığı avlamak, kara avcılığı, buğday ve esir ticareti yapmaktır.

Milattan önce 12.yüzyılda geçtiği rivayet edilen Trova savaşlarını anlatan Homeros (MÖ 9.Yüzyıl)Kromna'yı da içinde alan Paflagonya'dan ''Ulu gönüllü, Henetlerin ve Paflagonların Hanı, Ares benzeri Plymen'in katırlara binmiş muharipleriyle'' geldiğini anlatır. Homeros'tan yıllarca sonra bazı Amastris ve Kromna paralarında bu betimleme görülmektedir.

Kurucaşile'ninde içinde bulunduğu Kromna ile beraber Herakleia (Ereğli), Tiiu (Filyos) Partheneios (Bartın Boğazı),Sesamos(Amasra) ve Kytros (Gideros) MÖ 12.yüzyılda kuruluşlarını tamamlamış önemleri sıgınma,savunma ve pazarlama olanakları ölçüsünde gelişmiş Batı Karadeniz kıyılarının yerleşim noktalarıdır.

Kromna'ya yerleşen denizcilerle iç kesimlerden gelen Kukon, Mariandyn, Henet, Paflagon gibi kavimlerin çocukları ile kaynaşarak denizler ve ticarete hakim,uyanık,cesur ve atılgan bir site halkını oluşturdular.

Batı Karadeniz siteleri ve bu arada Kromna'daki bu düzen MÖ 9. yüzyılda Akdeniz'deki güç dengelerinin Fenike aleyhine gelişmesiyle bozuldu.Gücünü büyük ölçüde kaybeden Fenike Karadeniz kolonilerini terk etmesiyle Kromna diğer Batı Karadeniz siteleri gibi İyon kolonizasyonuna katıldı.

İYON, LİDYA VE PERS DÖNEMİ

Batı Anadolu kıyıları ile Ege adalarındaki''on iki site'' yi kapsayan İyon uygarlığı, Dor istilası sonucu ortaya çıkan Aka göçleri sonucunda nüfusu artınca yeni yerleşim yerleri bulunmaya ve ticaretlerini geliştirmeye ihtiyaç duydu.

MÖ 8-4 Yüzyılları kapsayan bu dönemde Sesamos'a(Amasra) yerleşen Miletoslular akropol, rıhtım, agora ve tapınaklar yaparak bölgede güçlü bir konum elde etmeyi amaçlamışlardır.Aynı dönemde Sinope Herakleia bağlantılı bir megara kolonisi,Kromna'da Sesamos bağlantılı bir Milet kolonisi olarak gelişme göstermiştir.

MÖ 8. Yüzyıldan itibaren Kromna'yı tıpkı Sesamos gibi Milet'lilerin kumaş, mücevherat ,cam vb. değerli eşyalar pazarladıkları, tuzlu balık, deri ve kereste aldıkları bir site olarak görmekteyiz.Yine de bu site büyük bir site değil kara bağlantısından yoksun ve verimli ovaları bulunmayan minyatür bir siteydi.

HÜKÜMET KONAĞI BAHÇESİNDEKİ KROMNA SİTESİ KALINTILARI RESİMLERİ

Kimmerlerin MÖ 696'da başlayan ve Batı Karadeniz sitelerini de etkileyen Paflagonya akınlarını libya kralı Alyattes MÖ 626 zaferleriyle sona erdirmiş ve Karadeniz'deki iyon ve Megara kolonileri üzerinde libya egemenliğini başlamıştır.

Lidya ordularının art arda seferleri sonucunda Btinya ve Paflagonya devletleri bağımsızlıklarını yitirirken Herakleia, Sesamos, Kromna ve Kytros tahminen MÖ 580'de Lidya'da boyun eğmiş olduğu tahmin edilmektedir.

Pers İmparatoru II.Keyhüsrev'in MÖ 547'de Lidya'yı yenmesinden sonra bütün kıyı kolonileri gibi Kromna'da Pers topraklarına katılmıştır.

MÖ 400'lü yılllar biterken Pers Krallığı, Hellenlere gönderdiği emirnamede Küçük Asya'daki, şehirlerle Ege adalarından Kıbrıs ve Klazomenia'nın İran'a Limni ,İmroz ve Skyrus'un atinaya bırakılmasını ,bunun dışındaki büyük, küçük bütün sitelerin otonom kalmalarını öngördü.

Bu emirname sonucunda ünlü Antalkidas Barışıyla Persler uygulamış oldukları kurnazca politikayla siteler arası kanlı çarpışmalardan kendilerini kurtarmışlar,buralardan asker ve vergi almak suretiyle ya otonomi vermişler ya da tiranlığa dayalı yönetime izin vermişlerdir.Yine bu politika sonucunda Kromna'daki Milet kolonizalasyonu dağılarak bir avuç zengin aristokrat'ın buyruğunda yerel bir yönetim kurulmuştur.

Bu otonomi ve yerel yönetimle beraber Batı Karadeniz kıyısındaki siteler bir taraftan Aşağı Tuna boylarının barbarları; diğer taraftan Paflagonya dağlarında yaşayan yerli toplulukların saldırıları ile karşı karşıya kaldılar.Bu saldıralardan daha beteri ise sitelerin yöneten oligarkların halkı ezen tutum ve davranışlarıydı.

Bu sitelerden en güçlüsü olan Herakleia, Sesamos ve Kromna'yı boyunduruğuna alma hazırlıkları içerisindeyken aristokrat yönetimine karşı site halkı ayaklandı.İç ayaklanma ile gücü sarsılan Herakleia'nın Kromna ve Sesamos'a yönelik tehditleri ortadan kalkmış oldu.Herakleia'daki bu karışıklıkları önlemesi için Megara'dan davet edilen Eflatun'un öğrencisi Clearque kurnazlıkla Herakleia'ya hakim olarak Tiran ünvanıyla burada Dinast hanedanını kurdu.Clearkque uzun süren yönetiminde kendi halkına karşı yumuşak ve sevecen çevreye karşı sert ve acımasız bir politika takip etti.Daha sonra Sesamos, Kromna ve Kytros kendine bağlayarak buralarda egemenlik kurdu.

Bu dönem içerisinde Sesamos ve Kromna'da bastırılan paralar bu iki sitenin kader birliğinde bulunarak Heraklia'ya boyun eğmedikleri sonucunu ortaya çıkarabilir.Bir Baküs şenliği sırasında öldürülen Clearque'den sonra gelen Satyrus ,Timothee ve Denys dönemlerinde genel olarak Herakleia yayılmacı bir siyaset izlemeyip sadece bunlardan Denys'in İskender'e güvenerek Sesamos, Kromna ve Kytros'u topraklarına kattığı düşünülebilir.

İRANLI PRENSES AMASTRİS DÖNEMİ

Pers ordularını bozguna uğratan Büyük İskender bu arada imparator dareios'un haremini ve hazinelerinide elegeçirdi.İmparatorun kardeşinin kızlarından Roxxsanne ile evlenerek baldızı Amastris'ide koruyuculuğunu aldı.

Bir rivayete göre İskender'in komutanlarından Kreatos 'la evlendikten sonra ,bir rivayete göre evlenmeden Doğu-Batı ilişkilerinin geliştirilmesi amacıyla İskender tarafndan Herakliea Tiranı Denyy'sle evlendirilmiştir.Kurnaz bir Tiran olan Denny's ve eşi kraliçe Amastris İskender'le olan akrabalık ve dostluklarını kullanarak Sesamos, KromnaveKytros'u Herakleia topraklarına katılmışlardır.

Hayatının son günlerini hastalıkla geçirerek ülkesinin yönetimini Amastris'e bırakan Denny's MÖ 306'da öldü.

Amastrist kocası Denny'sin ölümünden sonra kraliçe ünvanı ve çocuklarının da naibi olarak Herakleia'yı yönetmeye başladı.4 yıllık bu dönemden sonra Trakya kralı Lysimachos Herakliea'yı gelerek Amastrist'le evlendi ve Herakleia nın yönetimini üzerine aldı .Herakliea'yı bir üs olarak kullanarak Kuzeybatı Anadolu'yu topraklarına katan Lysimachos Amastris'i bir çocukla terk ederek ülkesine döndü.Son evliliği çoçuğu halkın ve diğer çocuklarının tepkisini toplaması üzerine oğullarından Clearque Iıv Oxyathes krallığı ortak olarak yönetme konusunda aralarında anlaşarak annelerinin naibiliğine son verdiler.Bir taraftan iktidarını diğer taraftan da halkına ve oğullarına olan güvencine kaybeden Amastris oğullarıyla anlaşarak krallığın doğu bölgesini üzerine aldı.merkez Sesamos olmak üzere Teion, Kromna ve kytros'su kendisine bağlandı.

Yerleşmek için Sesamos'u tercih eden Amastris kendisine bağlı küçük yerleşim birimlerinin bir merkezde toplanması ve güç oluşturması amacıyla Kromna, Teion ve kytros halklarını zorunlu olarak Sesamos'a göç ettirmiştir.Halk birkaç yıl süren angarya çalşma ile tapınak,rıhtım,sur ve mahalleleri itibariyle yepyeni bir site ortaya çıkarmıştır.Bunun doğal sonucu da bu dönemde Kromna meskun bir yerleşim birimi değildi.

MÖ286'ya kadar adını verdiği kasabasında yaşayan Amastris ömrünün son günlerinde oğulları ile barışmıştı,yönetimleri ile halkın nefretini kazanan oğulları Cleaqure Iive Oxyarthes bir gün yelkenli ile Heraklia'dan Amastris'e doğru giderken dönerken annnelerini denizde boğarak öldürdüler.Eski karısının

öldürüldüğü haberini alan trakya kralı Lysimachos Heraklia'ya gelerek iki zalim kardeşi öldürttü.Daha sonra Amastris'i fetheredek burada halk yönetimini kurdu.Lysimachos'un ölümünden sonra Tiran olarak atadığı Heraclite ve Arsinoe halka zulmetmeye başlayınca çıkan isyanda buradan ayrılmak zorunda

kaldılar.Böylece Amastris'te bulunan Kromna halkı da baskı ve zulümden kultulmuş oldu.MÖ279 Amastrist halkı Pontus Krallığının koruyucuğunu kabul etmiştir.

(Not;Bizans Dönemi İçin Tıklayınız )