Nihat YASA
yasanihat@hotmail.com
1830-1831 YILI KURUCAŞİLE BÖLGESİ NÜFUS SAYIMI VE LAKAPLAR
18/02/2013
               En son 10 Şubat 2013 tarihinde yayınladığımız “II.MAHMUT DÖNEMİNDEKİ İLK ORDUNUN KURUCAŞİLELİ ASKERLERİ”adlı yazımızdan sonra yazı dizisi halinde TEMETTUAT DEFTERLERİNE GÖRE KURUCAŞİLE DİVANI’nı yazmayı planlamıştım.Ancak;1830-1831 yılında yapılan bu ilk nüfus sayımı Temettuat sayımından aşağı yukarı 15 yıl kadar önce olduğu için önceliği bugünkü yazımıza verdim.Konusu ise;Osmanlılar döneminde yapılan, batılı anlamda ilk nüfus sayımı sonuçları ile Kurucaşile bölgesinin o dönemdeki lakaplarının istatistiki bilgileri olacaktır.         Sayımlar,Osmanlılar döneminde başlangıçta devlete belirli hizmetler yapmakla yükümlü memur ve sipahilere bırakılan gelir kaynaklarının nicelik ve değişmelerini saptamak amacıyla, 30-40 yıl gibi aralıklarla nüfus ve toprak sayımları yapılması şeklinde düşünülmüştür.

        İmparatorluğun yeni kurulduğu sıralarda;nüfus durumu ile  birlikte tarım ve arazi konularında bilgi toplamaya özel önem verilmiş, 1326-1360 ve 1360-1389 yılları arasında toprak ve nüfus sayımları yapılmıştır.Daha sonra Kanuni Sultan Süleyman genel bir sayım yaptırmaya teşebbüs ederek, bunun her yüzyılda bir tekrar edilmesini Kanunname’ye yazdırtmıştır. Tarihçiler bu dönem içinde 1566-1574 yıllarında genel nüfus ve arazi sayımı, 1608 yılında tekrar bir nüfus sayımı uygulandığını yazmaktadır. Kemankeş Kara Mustafa Paşa Sadrazamlığı sırasında nüfus sayımlarının ülke için gereğini belirtmiş ve bunların otuz yılda bir tekrarlanmasını karar altına aldırtmıştır. Ancak bu dönemde sayısız savaşlar nedeniyle, bu süreye gereğince uyulmadığı gibi, sayım girişimleri sonuçlandırılamamış, fakat çalışmalara ve bilgi toplama faaliyetine devam edilmiştir.

     19.Yüzyılın başından itibaren Ademi Merkeziyet sistemine dayalı olarak merkezde her nezarette, taşrada ise vilayet ve kazalarda istatistik büroları açılmış ve bunların çalışmalarını takip ve kontrol etmek için de ayrı bir merkezi organ kurulmuştur.

       Başarı ile sonuçlandırılan ilk nüfus sayımı 1830-1831 yılında yapılmıştır. Esas amacı askerlik yapabilecek halkın sayısı ve yeni vergi kaynaklarının saptanması olan bu sayımda, Rumeli ve Anadolu’da bulunan tüm İslam ve Hıristiyan erkek nüfusun ne kadar olduğu tespit amaçlı olmuştur.Ancak Sancak beylerinin Rumeli’de gösterdiği başarı,Anadolu’nun bazı bölgelerinde yeterince karşılığını bulamamıştır.O dönemde bağlı olduğumuz Bolu Eyaleti ise bu sayımları doğru bir şekilde başarmıştır.

       1830-1831 sayımından sonra 1844 yılında kadın nüfusu da kapsayan bir nüfus sayımı daha yapılmış, 1854’te ise yeni bir nüfus sayımına daha girişilmişse de bunun sonuçlandırılması mümkün olmamıştır. 1870 yılında yapılmasına karar verilen Genel Nüfus Sayımı da uygulanamamıştır.

   Yapılan ilk nüfus sayımına göre Amasra kazasına bağlı  Kurucaşile,Tekkeönü,Çambu ve Taşlıca divanlarının hane ve erkek nüfus sayıları aşağıdaki tabloda gösterildiği gibidir.
 
AMASRA KAZASI KURUCAŞİLE BÖLGESİ H.1247- M.1830-31 YILI NÜFUS SAYIMI 
SIRA NODİVANIN ADIHANEERKEK NÜFUS SAYISI
1-TAŞLICA DİVANI104292
2-CAMBU DİVANI60177
3-TEKKEÖNÜ DİVANI212824
4-KURUCAŞİLE DİVANI259830
                      TOPLAM6352123
 
DİVANLARA BAĞLI KÖYLER 
TAŞLICA DİVANI:Dizlermezeci,Paşalılar,Sarıderesi ve Elvanlar Köyleri
CAMBU DİVANI:Karaman,Meydan ve Kanatlı Köyleri
TEKKEÖNÜ DİVANI:Hisar,Curunlu,Ova Tekkeönü, Alapınar, Danişment, Uğurlu, Çayaltı, Aydoğmuş,Kavaklı ve Başköy Köyleri
KURUCAŞİLE DİVANI:Şile,Ömerler,Kargacak ve Liman Mahalleleri ile Şeyhler, Demirci, Hacıköy,Kirlik Müslim Hoca, Kapısuyu, Yeniköy, İlyasgeçidi, Kaleköy,Ziyaret ve Kömeç Köyleri
        Yukarıda tabloda da görüleceği üzere Kurucaşile bölgesi 1830-1831 yıllarında toplam olarak 635 haneden oluşmakta ve bu hanelerde 2123 erkek nüfus bulunmaktadır.Yapılan bu nüfus sayımı askeri amaçlı olduğundan kadın sayıları belirtilmemiştir.Bu nüfus sayımı sonuçlarını değerlendirdiğimizde bölgemiz ülkenin diğer köşelerine göre hane sayısı ve nüfus yoğunluğu az bir bölgedir.Bu konunun ayrıca araştırılması gerekmektedir. 
KURUCAŞİLE BÖLGESİNDE LAKAPLAR İSTATİSTİĞİ
Türkiye Cumhuriyeti döneminde 21 Haziran 1934 yılında kabul edilen “SOYADI KANUNU”ndan önce aileler lakapları ile tanınmaktaydı.Bu lakaplar ailenin bağlı olduğu boyu temel aldığı gibi,bazen de aile reisinin mesleği ile ilgili olmuştur.Bazen de ailenin önceki yıllarda yaşadığı yerler ile ilgili olduğu gibi bazen de aile reisinin bedensel durumu ile ilgili olmuştur.Bunun dışında aile büyüğünün adı ile söylenen lakaplar da bulunmaktadır. Aşağıda sizlere lakapların istatistik bilgilerini veriyoruz.Kurucaşile bölgesinde tabloda da görüleceği üzere en kalabalık lakap KÖSEOĞULLARI’dır.KÖSEOĞULLARI Kurucaşile ve Tekkeönü divanlarında oldukça yoğun gözükmektedir.Bölgemizde ikinci yoğunluktaki lakap GÖMEÇOĞULLARI’dır.GÖMEÇOĞULLARI ise daha çok Kurucaşile divanında bulunmaktadır. Üçüncü yoğunluktaki lakap ise LAZOĞULLARI’dır.LAZOĞULLARI’nın ise Kurucaşile,Tekkeönü ve Taşlıca divanlarında yoğunlukta olduğu tabloda görülmektedir.Dördüncü sıradaki lakap ise HATIPOĞULLARI’dır.HATIPOĞULLARI lakabı Kurucaşile,Tekkeönü ve Çambu divanında görülmektedir.Beşinci sıradaki lakap EMİROĞULLARI ise bütün divanlarda bulunmaktadır. 
KURUCAŞİLE BÖLGESİ LAKAPLAR İSTATİSTİĞİ
LAKABIKURUCAŞİLETEKKEÖNÜÇAMBUTAŞLICATOPLAM
KÖSEOĞLU2538--63
GÖMEÇOĞLU48-1-49
LAZOĞLU1025-1045
HATIBOĞLU2665-41
EMİROĞLU6172438
TUZOĞLU-26- 26
KALAFATOĞLU55-1525
KÜRDOĞLU619--25
ABBAS OĞLU488222
ÖMEROĞLU14-8-22
BALILIOĞLU165--21
ÇOLAKOĞLU1164-21
HACI İBRAHİMOĞLU1262-20
DELİ HÜSEYİNOĞLU122-519
ŞABANOĞLU64-919
BERBADOĞLU9--615
CURAOĞLU14---14
VELİ BEŞEOĞLU14---14
DEMİRCİOĞLU76---13
KARAOĞLANOĞLU13---13
ORUÇOĞLU210--12
TOPÇUOĞLU5-7-12
ESEOĞLU353-11
FEYZULLAHOĞLU11---11
SOFUOĞLU74--11
PAMUKOĞLU-11--11
BEŞİROĞLU10---10
MACAROĞLU10---10
MÜEZZİNOĞLU-82-10
GEDİKOĞLU9---9
HAMZA BEŞEOĞLU9---9
MUSLUOĞLU72--9
SADIKOĞLU9---9
İHTİYAROĞLU8---8
KÖMÜRCÜOĞLU8---8
KATIRCIOĞLU8---8
BEKİR BEŞEOĞLU7---7
BOŞNAKOĞLU-7--7
CAFEROĞLU7---7
EYÜCÜOĞLU7---7
GÖÇENOĞLU---77
KALYONCUOĞLU25--7
KARAKAŞOĞLU7---7
AKSAKALOĞLU-42-6
ÇELEBİOĞLU6---6
HÜSEYİN USTAOĞLU6---6
MICIKOĞLU6---6
AZAKLIOĞLU-4--4
HAYDAROĞLU-4--4
YUSUF BEŞEOĞLU4-- 4
BABALIKOĞLU-4--4
KAYIKÇIOĞLU--4-4
KEBAPÇIOĞLU4---4
ÜSTAZOĞLU4---4
EKŞİOĞLU--3-3
GENİŞOĞLU3---3
GİRİDLİOĞLU-3--3
TİRYAKİOĞLU3---3
YAZICIOĞLU-3--3
KEÇELİOĞLU3---3
MAZAKOĞLU3---3
KURDOĞLU-3--3
AMANOĞLU-2--2
KUŞÇUOĞLU2---2
ANAPAOĞLU-1--1
SİPAHİOĞLU-1--1
  
  Sizlere Osmanlı Devleti’nin II.Mahmut döneminde yapılan ilk nüfus sayımı ve bu sayımdaki lakapların istatistiğini aktarmaya çalıştım.Bir sonraki yazımızın konusu ise yazımızın başlangıcında da ifade ettiğim gibi yazı dizisi halinde “TEMETTUAT DEFTERLERİNE GÖRE KURUCAŞİLE DİVANI” olacaktır. Esen kalın….!


5492 kez okundu. Yazarlar

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın

Yazarın diğer yazıları

TÜRK DİL DEVRİMİ VE KURULTAYLARINA KURUCAŞİLE DESTEĞİ - 08/04/2013
Burada Türk Dil Devrimini ve 1932-34-36 yıllarında Mustafa Kemal Atatürk'ün bizzat katıldığı ve başkanlık yaptığı Türk Dil Kurultaylarını,hem bu kurultaylara katılan ve telgraf çeken Kurucaşilelilerin kimler olduğunu sizlerle paylaşıyorum.
İKİNCİ İNÖNÜ SAVAŞI VE KURUCAŞİLE'DE YANSIMALARI - 01/04/2013
Bugün Kurtuluş Savaşımızın önemli bir dönüm noktalarından biri olan,düşmanın binlerce ölüsüyle doldurduğu İnönü ovasını silahlarımıza bıraktığı İkinci İnönü Zaferinin 92. yıldönümüdür.
KURUCAŞİLE ÖMERLER MAHALLESİ - 22/03/2013
KURUCAŞİLE ÖMERLER MAHALLESİ
ÇANAKKALE SAVAŞI VE KURUCAŞİLELİLER - 17/03/2013
Çanakkale içinde vurdular beni Ölmeden mezara koydular beni
KURUCAŞİLE AHŞAP TEKNE YAPIMINDA BİR MARKADIR - 05/03/2013
Kurucaşile bugün "AHŞAP TEKNE YAPIMI" alanında yalnızca ülkemizde değil,dünyada aranan bir bölgedir.
II.MAHMUT DÖNEMİNDEKİ İLK ORDU'NUN KURUCAŞİLELİ ASKERLERİ - 10/02/2013
ASAKİR-İ MANSURE-İ MUHAMMEDİYYE ASKERLERİ
TEKKEÖNÜLÜ MÜTESELLİM HAYDUTOĞLU MEHMET BEY(3) - 03/02/2013
TEKKEÖNÜLÜ MÜTESELLİM HAYDUTOĞLU MEHMET BEY(3)
TEKKEÖNÜLÜ MÜTESELLİM HAYDUTOĞLU MEHMET BEY(2) - 01/02/2013
TEKKEÖNÜLÜ MÜTESELLİM HAYDUTOĞLU MEHMET BEY(2)
TEKKEÖNÜLÜ MÜTESELLİM HAYDUTOĞLU MEHMET BEY(1) - 29/01/2013
TEKKEÖNÜLÜ MÜTESELLİM HAYDUTOĞLU MEHMET BEY(1)
 Devamı